7 dấu hiệu thiếu máu và cách cải thiện bằng dinh dưỡng

vào

 Thiếu máu (anemia) là tình trạng cơ thể không đủ tế bào hồng cầu khỏe mạnh để vận chuyển oxy đi nuôi cơ quan. Khi oxy giảm, cơ thể sẽ phản ứng ngay bằng những dấu hiệu như mệt mỏi, chóng mặt, khó thở hoặc da nhợt nhạt.

Vấn đề nằm ở chỗ: rất nhiều người bị thiếu máu mà không hề biết, đặc biệt là phụ nữ, người làm việc cường độ cao, người ăn uống thất thường, người bệnh dạ dày – ruột hoặc người lớn tuổi.

(ảnh minh họa)


Theo thống kê của WHO:

Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu 7 dấu hiệu phổ biến nhất của thiếu máu và cách cải thiện bằng chế độ dinh dưỡng khoa học – an toàn – bền vững.

1. Mệt mỏi kéo dài – dấu hiệu sớm dễ nhận biết nhất

Nếu bạn luôn cảm thấy:

  • Người uể oải

  • Làm việc nhanh mệt

  • Chỉ đi vài bước cũng thấy hụt hơi

  • Ngủ dậy vẫn mệt như chưa ngủ

→ Đây có thể là dấu hiệu hồng cầu không đủ oxy để cung cấp cho các mô.

Nhiều người nhầm mệt mỏi với stress, thiếu ngủ, nhưng nếu tình trạng kéo dài trên 2 tuần, bạn nên nghĩ đến thiếu máu.

2. Da xanh xao, nhợt nhạt hơn bình thường

Da, môi, lòng bàn tay và mí mắt có xu hướng nhạt màu hơn.
Nếu bạn dùng gương và kéo nhẹ mí mắt dưới xuống, màu hồng nhạt chuyển sang trắng bệch, rất có thể là do máu kém.

Giải thích:
Thiếu hemoglobin → giảm sắc tố đỏ của máu → da nhợt nhạt.

3. Hoa mắt, chóng mặt, đứng lên dễ choáng

Thiếu máu → não không nhận đủ oxy → gây chóng mặt.

Dấu hiệu thường xuất hiện khi:

  • Đứng dậy đột ngột

  • Leo cầu thang

  • Lúc đang đói

  • Sau khi làm việc nặng

Nếu kèm tim đập nhanh, rất có thể cơ thể đang cố gắng “bù oxy”.

4. Nhịp tim nhanh, đánh trống ngực

Khi lượng máu mang oxy giảm, tim phải hoạt động mạnh hơn để đẩy máu đi khắp cơ thể. Điều này gây:

  • Tim đập nhanh

  • Hồi hộp

  • Cảm giác có tiếng “thình thịch” trong ngực

Đây là dấu hiệu không nên chủ quan, vì thiếu máu kéo dài có thể ảnh hưởng tim.

5. Khó thở khi vận động

Chỉ cần đi bộ nhẹ, làm việc nhà hoặc nói chuyện lâu cũng có cảm giác hụt hơi.
Đó là do lượng oxy dành cho cơ thể không đủ khi vận động tăng lên.

Lưu ý:
Khó thở + tim nhanh + mệt mỏi là bộ ba triệu chứng điển hình của thiếu máu thiếu sắt.

6. Móng tay giòn, tóc dễ rụng

Thiếu máu làm các mô ngoại vi (tóc – móng – da) không được nuôi dưỡng tốt, dẫn đến:

Nếu bạn thấy tóc rụng bất thường kèm mệt mỏi, nên đi xét nghiệm ferritin (dự trữ sắt).

7. Thèm ăn vật lạ (pica) – dấu hiệu đặc trưng của thiếu sắt

Nhiều người thèm:

  • Đá lạnh

  • Đất

  • Phấn

  • Giấy

  • Tinh bột sống

Đây được gọi là pica, là dấu hiệu đặc biệt liên quan đến thiếu sắt.

Không phải ai cũng gặp, nhưng khi gặp thì gần như khẳng định thiếu sắt.

Nguyên nhân thường gặp gây thiếu máu

  1. Thiếu sắt (phổ biến nhất)
    Gặp ở phụ nữ, người ăn chay, người mất máu do kinh nguyệt hoặc bệnh lý dạ dày – ruột.

  2. Thiếu vitamin B12 hoặc folate
    Người lớn tuổi, người uống rượu, người ăn ít rau xanh dễ bị.

  3. Bệnh lý mạn tính
    Suy thận, tim mạch, viêm mạn, ung thư.

  4. Mất máu nhiều
    Do chấn thương, phẫu thuật, tiêu hóa, trĩ, kinh nguyệt kéo dài.

  5. Di truyền
    Thalassemia và một số rối loạn huyết sắc tố khác.

Cách cải thiện thiếu máu bằng dinh dưỡng (khoa học – an toàn – lâu dài)

(ảnh minh họa)

Dinh dưỡng là nền tảng quan trọng nhất trong điều trị thiếu máu, đặc biệt là thiếu máu thiếu sắt. Dưới đây là các nhóm thực phẩm nên bổ sung:

1. Thực phẩm giàu sắt (heme iron & non-heme iron)

Sắt heme (dễ hấp thu nhất) – nên ưu tiên

  • Thịt bò

  • Gan động vật

  • Tim, huyết

  • Hải sản (hàu, nghêu, sò)

Sắt non-heme (cần vitamin C để hấp thu tốt hơn)

  • Rau bina (rau chân vịt)

  • Cải bó xôi

  • Khoai lang

  • Đậu lăng

  • Hạt bí, hạt điều

👉 Mẹo nhỏ: Ăn rau xanh + trái cây giàu vitamin C (cam, chanh, dâu) để tăng hấp thu sắt lên 3 lần.

2. Thực phẩm giàu vitamin B12

Vitamin B12 quan trọng để tạo tế bào máu. Nguồn B12 tốt nhất:

  • Trứng

  • Sữa và pho mát

  • Cá hồi

  • Thịt đỏ

  • Hải sản

Người ăn chay nên bổ sung B12 qua thực phẩm tăng cường.

3. Thực phẩm giàu folate (vitamin B9)

Tốt cho huyết học và phụ nữ mang thai.

  • Măng tây

  • Bông cải xanh

  • Bơ

  • Ngũ cốc nguyên hạt

  • Rau lá xanh đậm

4. Thực phẩm giàu vitamin C

Giúp hấp thu sắt và bảo vệ hồng cầu.

  • Cam, quýt, chanh

  • Kiwi

  • Ớt chuông

  • Dâu tây

  • Cà chua

5. Thực phẩm giàu protein

Protein giúp tạo hemoglobin.

  • Trứng

  • Thịt gà

  • Cá

  • Các loại đậu

  • Hạt chia

Những thói quen nên tránh để không làm thiếu máu nặng hơn

  • Uống trà hoặc cà phê ngay sau bữa ăn → giảm hấp thu sắt

  • Nhịn ăn sáng

  • Ăn kiêng quá mức

  • Dùng thuốc giảm đau NSAIDs quá thường xuyên

  • Hút thuốc lá

  • Uống rượu bia nhiều

Thảo dược hỗ trợ tốt cho người thiếu máu

Một số thảo dược trong Đông y có công dụng bổ huyết – hoạt huyết – tăng tuần hoàn, được sử dụng từ lâu đời:

  • Tam thất bắc: hỗ trợ tạo máu, tốt cho người suy nhược

  • Đương quy: bổ huyết, được dùng trong nhiều bài thuốc cổ truyền

  • Hà thủ ô đỏ: hỗ trợ tăng tạo máu và chống oxy hóa

  • Nhân sâm: tăng sức đề kháng, phục hồi cơ thể

Nếu bạn muốn tìm hiểu sâu hơn về từng loại thảo dược, cách phân biệt thật – giả và cách dùng đúng cách, blog Ba Thảo Dược (bathaoduoc.com) có rất nhiều bài chia sẻ chi tiết, khách quan và dễ hiểu.

Kết luận

Thiếu máu là tình trạng phổ biến nhưng hoàn toàn có thể cải thiện bằng chế độ ăn uống đúng, đủ và đều đặn. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu giúp bạn phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm và nâng cao sức khỏe tổng thể.

Nếu bạn có các triệu chứng kể trên kéo dài nhiều tuần, hãy chủ động đi kiểm tra công thức máu, ferritin và vitamin B12 để có hướng điều trị phù hợp.


Nhận xét

Đăng nhận xét